Pana Jana Małka poznałem 30 lat temu, kiedy przyszedł do redakcji „Najwyższego Czasu!” A przyszedł, bo w tamtym czasie, podobnie zresztą, jak i dzisiaj, „Najwyższy Czas!” był chyba jedynym pismem, które zdecydowanie opowiadało się przeciw kontynuowaniu socjalizmu „z ludzką twarzą” i propagowało liberalizm, zwłaszcza w gospodarce. Teraz prezentuje się inaczej, bo komuna, jak to ma w zwyczaju, również ten szyld ukradła na potrzeby propagowania społecznego bezładu i rozwiązłości obyczajowej, więc dawni liberałowie zostali „wolnościowcami”. A Pan Jan był gorącym zwolennikiem wolności gospodarczej, ponieważ – jako katolik – był przekonany, że nie tylko nie ma żadnej sprzeczności między gospodarką rynkową, a chrześcijaństwem, a przeciwnie – wolny rynek wynika z chrześcijaństwa, będąc praktyczną realizacją wolnej woli. Ale wtedy jeszcze o tym nie wiedziałem i kiedy Pan Jan zaczął mi prezentować różne pomysły, jakby tu rozwinąć propagowanie idei wolnorynkowych, byłem nieco zdetonowany, bo rozmach tych pomysłów kontrastował ze skromną posturą mego Rozmówcy. Wkrótce jednak przekonałem się, że Pan Jan nie rzuca słów na wiatr, a co więcej – oczekuje tego samego od ludzi, którzy z nim współpracują.

Mieszkał w Kalifornii, dokąd trafił przez Francję, gdy, mając już dosyć ustroju socjalistycznego, w 1958 roku emigrował z PRL. Z wykształcenia był inżynierem chemikiem. Pochodził z małżeństwa mieszanego, z matki Francuzki i ojca Polaka, a urodził się w roku 1928 w Piotrkowie Trybunalskim. Tę jego rodzinną historię poznałem dopiero później, kiedy długoletnia współpraca nas zbliżyła, chociaż nasza przyjaźń – bo pozwolę sobie w ten sposób określić nasze relacje – nie miała w sobie nic z amikoszonerii. Wobec Pana Jana zawsze odczuwałem pewien dystans, wynikający z wielkiego szacunku, jakim darzyłem go, jako człowieka głęboko ideowego. Ale nie miał w sobie żadnej wyniosłości, ani celebry, przeciwnie - obdarzony był subtelnym poczuciem humoru. Przekonałem się o tym podczas wielokrotnych spotkań i kilkakrotnych pobytów w domu Państwa Małków w Palos Verdes koło Los Angeles w Kalifornii, a także podczas wspólnych wycieczek, na przykład do Toskanii, dokąd zaprosił nas pracujący tam ksiądz Krzysztof Dąbrowski, nawiasem mówiąc – również czytelnik „Najwyższego Czasu!” Te momenty utwierdziły mnie w przekonaniu o ideowości Pana Jana. Mimo zaawansowanego wieku nadal czynny był w biznesie, ale – co mogłem zaobserwować – prowadził niemal ascetyczny tryb życia, prawie wszystkie zarobione pieniądze przeznaczając na krzewienie idei wolnorynkowych. Organizował międzynarodowe konferencje – bywało, że i na wycieczkowcu płynącym na Alaskę - z udziałem utytułowanych prelegentów, jak np. Alejandro Chafuen, prezes Atlas Economic Research Foundation w Wirginii, którego z Panem Janem łączyła wspólnota poglądów, bo prof. Chaufen nie tylko jest katolikiem, ale jako historyk przybliżył – również czytelnikowi polskiemu – intelektualny dorobek hiszpańskich scholastyków z uniwersytetu w Salamance, którzy położyli fundamenty pod ekonomiczną i etyczną teorię kapitalizmu. Pan Jan, będąc członkiem prestiżowego Stowarzyszenia Mont Pelerin, uważał z kolei że przyczyną wielu, jeśli nie wszystkich paroksyzmów, jakie trapią światową gospodarkę, jest ostentacyjne lekceważenie przez rządy siódmego przykazania Dekalogu: „nie kradnij”.

Kierowany tym ideowym impulsem subwencjonował nie tylko wiele przedsięwzięć służących propagowaniu idei wolnorynkowych, jak np. Instytut Liberalno-Konserwatywny w Lublinie, czy założoną przez siebie Polsko-Amerykańską Fundację Edukacji i Rozwoju Ekonomicznego PAFERE, ale także Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza, dzięki czemu jej Kapituła, w której pełnię obowiązki sekretarza, uhonorowała już 19 autorów. Był też aktywnym działaczem Polonii Amerykańskiej i to m.in. dzięki niemu również i ja poznałem wiele tamtejszych osobistości. W 2016 roku prezydent Andrzej Duda uhonorował go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Ostatni raz rozmawiałem z nim telefonicznie na krótko przed śmiercią, Na zapytanie – jak się czuje – odparł, że „nieszczególnie”. 19 marca zmarł. Ale i za życia, można powiedzieć, należał do gatunku wymierającego, bo w dzisiejszych czasach niewielu jest takich ideowców, jak On – o ile w ogóle jeszcze jacyś są.